Kompleks parçalar döküm ve/veya kaynakla üretilir.Sayı döküm seçeneğini öne çıkartır.Talaşlı İmalat da seçeneklerden birisidir.Döküm özellik avantajı sergileyebilir.
Döküm prosesleri;kupol,elektrik ark,indiksiyon,yatay fırın,yer ocağı,reverber fırınları ve kum kalıba döküm,metal kalıba döküm,grafit kalıplama döküm,alçı kalıba döküm,boşaltma döküm,düşük basınç enjeksiyon,yüksek basınç döküm (pres döküm) , santrifüj dökümdür.
Döküm prosesi;parça dizaynı,alaşım,mukavemet ve yüzey hazırlamadan etkilenir.Başlıca etkenler;
- Tolerans
- Yüzey hazırlama
- Boyut limiti
- Malzeme
- Döküm maliyeti
- Bulunabilme
- Öngörülen sayı
- Cidar kalınlığıdır.
DÖKÜMDE ADIMLAR GÖRECE OLARAK BASİTTİR:
- Metalin ergitilmesi
- Kalıba dökülmesi
- Katılaşmaya bırakılması
- Kalıbın açılıp/bozulup parçanın alınması
DÖKÜMHANEDE KALIP: Geometrisi parça şeklinde aynı olan boşluklar içerir.
- Kalıp boşluğunun gerçek boyut ve şekli,katılaşma ve soğuma sırasında metalin büzülmesini karşılayacak kadar hafifce daha büyük olmalıdır.
- basit geometrilerde tek parçalı karmaşıklarda ise çok parçalı yapılır.
- Kalıplar,kum,alçı,seramik ve metal olmak üzere değişik refrakter malzemelerden yapılır.
- Üretilen döküm parçalarının kalitesi kalıpların hazırlanmasında gösterilen özene bağlıdır.
- Bozulabilir kalıp yöntemleri :katılaşma sonrası döküm parçeyı çıkarmak için dağıtılması gereken bir kalıp kullanılır. (kalıp malzemeleri:kum,alçı ve benzer malzemeler,ayrıca bağlaçlar)
- Kalıcı kalıp yöntemleri:çok sayıda döküm üretmek için takrar takrar kullanılabilecek bir kalıcı kalıp kullanılır. (metalden veya nadiren seramik malzemeden yapılır).
- Kalıp iki yarıdan oluşur: (üst derece,alt derece)
- kalıp yarıları,derece denen bir kutunun içindedir.
- İki yarı,ayırma yüzeyinde birbirinden ayrılır.
- Model,serbest,levhalı,şablon,yolluk sistemi,besleyici,iç soğutucu,maça,kalem maça,Döküm boşluğu kalıp terimleridir.
- Kalıp boşluğu,parçanın şekline sahip olan bir model çevresinde kumun sıkıştırılmasıyla oluşturulur. (elle yada makinalarla)
- Model çıkarıldığında,sıkıştırılmış kumda kalan boşluk,dökülen parçanın istenen şekline sahiptir.
- Model,katılaşma ve soğuma sırasında metalin büzülmesi ve ilave işleme payları kadar genellikle daha büyük yapılır.
- Kalıp kumu nemlidir ve şeklini koruması için bir bağlayıcı içerir (kil)
- Kalıp boşluğu,dökülecek parçanın dış yüzeyini oluşturur.
- Ek olarak parçanın iç geometrisini belirleyecek şekilde,kalıp boşluğunun içine yerleştirilen bir maça tarafından belirlenen iç yüzeylere de sahip olabilir.
- İç maçalar dışında kalıbın zayıf bölgeleri ile kalıplama zorluğu olan çıkıntı ve girintili kısımlarda da maça kullanılır.
- Kum dökümde maçalar genellikle kumdan yapılır ;ancak bileşimleri ve üretim teknikleri farklılıklarından dolayı daha dayanıklıdırlar.
- Maçalar kalıp içinde maça başı denen özel boşluklara yerleştirilirler,gerektiğinde maça desteklerinden yararlanılarak yerlerinden oynamamaları sağlanır.
Erimiş metalin kalıp dışından kalıp boşluğuna doğru aktığı kanala denir.
- Düşey yolluğun üstünde,genellikle sıçramayı en aza indirecek ve metalin düşey yolluğa türbülanssız girmesini sağlayacak bir döküm ağzı bulunur.
- Metalin içinde akarak yatay yolluğa ulaştığı bir düşey yolluk içerir (huni) ,ucunda topuk bulunur ve bununla sıvı metalin hızı azaltılarak yatay yolluğa geçişi sağlanır.Yatay yolluk yada ara yolluklarla döküm boşluğuna bağlantı yapılır.
Katılaşma sırasında parçanın büzülmesi sonucu oluşan hacim azalmasını karşılamak üzere bir sıvı metal kaynağı olan,kalıp içindeki depodur.
- Atmosfere kapalı olanlara besleyici,açık olanlarına çıkıcı denir.
- Besleyicinin fonksiyonunu yerine getirebilmesi için,esas parçadan sonra katılaşacak şekilde tasarlanmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder